گزارش کنفرانس ۲۰۰۹

اولین کنفرانس بین‌المللی آلومینیوم ایران طی روزهای ۲ و ۳ اردیبهشت ماه سال جاری و با حضور بیش از ۶۰۰ شرکت‌کننده داخلی و ۶۳ شرکت‌کننده خارجی از ۱۳ کشور جهان توسط مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و حمایت تعدادی از شرکت‌های مطرح داخلی و خارجی این صنعت در هتل المپیک تهران برگزار گردید. در این کنفرانس دو روزه، شرکت‌کنندگان با آخرین یافته‌های علمی و فنی در قالب ارائه مقالات، برگزاری نشست‌های تکنولوژی و سخنرانی‌های کلیدی آشنا شده و شرکت‌های حاضر در نمایشگاه جانبی این کنفرانس نیز به ارائه محصولات، خدمات و توانمندیهای خود پرداختند. در ادامه گزارشی از برگزاری این کنفرانس که با استقبال خوب شرکت‌کنندگان دانشگاهی و صنعتی داخلی و خارجی مواجه گردید، تقدیم می‌گردد.

تشکیل دبیرخانه و اسپانسرها
موضوع برگزاری کنفرانس بین‌المللی آلومینیوم ایران به عنوان اولین کنفرانس بین‌المللی در حوزه این صنعت درتاریخ ۲۷/۱۱/۸۶ به تصویب هیات عامل ایمیدرو رسیده و دبیرخانه دائمی این کنفرانس در مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران در دانشگاه علم و صنعت ایران تشکیل یافت.
شورای سیاستگذاری این کنفرانس که متشکل از جمعی از مدیران و مسئولین سازمان‌ها و نهادهای دولتی و بخش خصوصی بود تشکیل یافته و سیاست‌های کلی کنفرانس را تبیین و تصویب نمود. از مهم‌ترین این مصوبات برگزاری هر دو سال یکبار این کنفرانس بود که مقرر گردید اولین آنها در هتل المپیک برگزار شود. شرکت‌ها و موسساتی که به عنوان اسپانسر در برگزاری کنفرانس مشارکت داشته‌اند به شرح ذیل می‌باشد:

برگزار کنندگان
•    مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران (دانشگاه علم و صنعت ایران)
•    سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)

اسپانسرهای طلایی
•    معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری
•    شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو)
•    شرکت آلومینیوم المهدی

اسپانسرها
•    شرکت NFC چین
•    شرکت آلومینای ایران
•    گروه صنایع تولیدی نورد آلومینیوم
•    شرکت آلومینیوم پارس
•    گروه صنایع آلومینیوم پردیس
•    شرکت آلومرول نوین
•    شرکت ساپکو
•    شرکت آلومینیوم جنوب
•    دانشگاه صنایع و معادن ایران
•    قطب علمی مواد پیشرفته فلزی و سرامیکی
•    طرح‌های صنایع نوین وزارت صنایع و معادن
•    طرح تحقیقات اساسی و کاربردی وزارت صنایع و معادن

اسپانسرهای معنوی
•    انجمن مهندسین متالورژی ایران
•    سندیکای صنایع آلومینیوم ایران
•    سندیکای صنایع ریخته‌گری ایران

اسپانسرهای رسانه‌ای
از جمله اقدامات مهم این کنفرانس، تبلیغ آن در عرصه سایت‌ها، نشریات و مجلات معتبر بین‌المللی و چاپ اخبار و گزارش‌های مختلف از صنعت آلومینیوم کشور و کنفرانس در آنها بود. در این راستا قرارداد‌هایی با برخی از سایت‌ها و نشریات معتبر داخلی و خارجی منعقد گردید که اسامی آنها به شرح ذیل می‌باشد:
•    Metal Bulletin, UK
•    Aluminium Times, UK
•    Edimet, Italy
•    Aluplanet, Italy
•    A&L (Aluminium and its alloys), Italy
•    Alu-Scout, Switzerland
•    Foundry-Planet, Germany
•    ME-METALS ,ایران
•    نشریه آلومینیوم ,ایران

مراسم افتتاحیه
این مراسم صبح روز چهارشنبه مورخ ۲ اردیبهشت در محل سالن همایش‌های بین‌المللی هتل المپیک آغاز گردید. در ابتدای این مراسم پس از قرائت قرآن کریم و پخش سرود ملی، دکتر محمد تقی صالحی، رئیس مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران و دبیر کنفرانس ضمن عرض خیرمقدم و خوشامد به کلیه حضار و شرکت‌کنندگان در کنفرانس بین‌المللی آلومینیوم ایران (IIAC2009) از مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران به عنوان تنها مرکز تحقیقاتی تخصصی این فلز در کشور که از بدو تاسیس در سال ۱۳۷۲ تاکنون توانسته فعالیتهای تحقیقاتی، پژوهشی و آموزشی مستمری را با شرکت‌ها و صنایع مختلف فعال در این صنعت انجام دهد، نام برد. وی از تصمیم این مرکز و ایمیدرو برای تشکیل دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی دوسالانه آلومینیوم در محل مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران سخن گفته و برگزاری این کنفرانس را بعنوان اولین فعالیت این دبیرخانه عنوان کرد که هدف آن فراهم آوردن فضای لازم برای ارائه توانمندیها و پتانسیل‌های صنایع و دانشگاه‌های کشور در حوزه این صنعت و گسترش تعامل و همکاریهای فیمابین با مجامع بین‌المللی است.
دکتر صالحی از دریافت ۲۹۸ عنوان چکیده مقاله توسط دبیرخانه کنفرانس پس از ارسال فراخوان مقالات کنفرانس سخن گفته و افزود: “از تعداد ۱۴۹ مقاله کامل دریافتی، پس از داوری ۴۷ عنوان مقاله در زمینه‌های مختلف، طی دو روز برگزاری کنفرانس در سه سالن ارائه شفاهی شده و ۶۳ مقاله نیز بصورت پوستر ارائه خواهد شد.” وی همچنین از برگزاری پنج دوره آموزشی تخصصی طی روزهای ۳۱ فروردین و ۱ اردیبهشت در دانشگاه علم و صنعت ایران بعنوان یکی از برنامه‌های جنبی کنفرانس یاد کرد که با استقبال گسترده صنعتگران و دانشگاهیان مواجه شد.
رئیس مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران در پایان ضمن تجلیل از حمایت‌ها و پشتیبانی‌های اسپانسرهای کنفرانس، با اشاره به استقبال گسترده صورت گرفته از برگزاری این کنفرانس توسط اساتید، صنعتگران، دانشجویان و کارشناسان داخلی و خارجی، ابراز امیدواری کرد دو روز برگزاری این کنفرانس بتواند لحظات پرباری را برای این شرکت‌کنندگان به ارمغان آورد.
سخنران بعدی مراسم افتتاحیه، دکتر محمدسعید جبل عاملی، رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران بود. وی ضمن خیر مقدم به حضار شرکت‌کننده در کنفرانس، در ابتدای سخنان خود به سابقه درخشان ۸۰ ساله دانشگاه علم وصنعت ایران در توسعه علم، دانش و فن‌آوری در کشور اشاره کرد و از تدوین سند چشم‌انداز توسعه دانشگاه در راستای نیل به اهدف برنامه‌‌های سند ۲۰ ساله توسعه کشور سخن گفت. وی از انجام دو برنامه کوتاه‌مدت در این دانشگاه در طی سال‌های اخیر سخن گفته و از آمادگی برای اجرای برنامه سوم در این دانشگاه که در راستای برنامه توسعه پنج ساله پنجم کشور است، پرده برداشت.
دکتر جبل‌عاملی با اشاره به پذیرش گسترده دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد این دانشگاه در دانشگاه‌های داخل و خارج از کشور، این مهم را مرهون برنامه‌ریزی‌های دقیق دانشگاه و زحمات اساتید، کارکنان و دانشجویان این دانشگاه دانست. وی بخش قابل توجهی از توسعه علمی کشور را مربوط به سه دهه اخیر و پس از پیروزی انقلاب دانست که نقش توجه و گسترش تحصیلات تکمیلی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در این میان بسیار حائز اهمیت بوده است. رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران، این دانشگاه را در ردیف ۳ دانشگاه برتر کشور از حیث رشد تولیدات علمی خواند که در این میان دانشکده مهندسی مواد و متالورژی جزو دانشکده‌های سرآمد می‌باشد.
دکتر جبل‌عاملی از حضور موثر این دانشگاه در عرصه صنعت کشور نیز سخن گفته و افزود: “در این میان فعالیت‌ها و تحقیقات انجام شده توسط اساتید، کارشناسان و دانشجویان این دانشگاه توانسته اعتماد بخش قابل توجهی از صنایع کشور را به این دانشگاه جلب کند که پروژه‌های مهم صنعتی که در بخش‌های مختلف صنایع کشور انجام شده و یا در حال اجرا است، گواه این مدعاست.” وی همچنین در این خصوص افزود: “اخیرا سیاست‌های دانشگاه حرکت به سمت فرآیندهای تحقیقاتی و پژوهشی در حوزه‌های خاص و ویژه است.”
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران از دانشکده مهندسی مواد ومتالورژی این دانشگاه بعنوان یکی از دانشکده‌های برتر این رشته در کشور نام برد و افزود: “هرم هیئت علمی این دانشکده از حیث تعداد اساتید و نیز حضور هیئت علمی جوان در کنار اساتید پیشکسوت و با تجربه، نویدبخش آینده بسیار متعالی و روبه رشد این دانشکده می‌باشد.” وی ضمن اشاره به تحقیقات و پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه صنعت آلومینیوم دراین دانشگاه و بالاخص مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران، از برنامه‌ریزی برای گسترش تحقیقات درحوزه این صنعت در سطح دانشگاه و نیز افزایش ارتباط بین صنعت و دانشگاه دراین عرصه سخن گفت.”
رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران ضمن اشاره به رفع مشکلات پیشین موجود در کشور در حوزه آموزش دانشگاهی، شرایط را برای گسترش ارتباط صنایع با دانشگاه‌ها، بالاخص در زمینه صنایع خاص، بسیار مساعد ارزیابی کرد و ابراز امیدواری کرد با همت و تلاش مسئولین کنفرانس و گسترش تعاملات داخلی و خارجی زمینه‌های توسعه بیشتر علمی و صنعتی در صنعت آلومینیوم کشور فراهم آید.
دکتر محمدمسعود سمیعی‌نژاد، معاون معدنی و امور معادن وزیر صنایع و معادن سخنران بعدی مراسم افتتاحیه بود. وی در ابتدای سخنان خود ابراز امیدواری کرد تا در طی دو روز برگزاری کنفرانس، صنعت آلومینیوم کشور بتواند از دستاوردها و نوآوری‌های علمی و فنی بهره‌مند گشته و از آن در جهت یافتن راهکارهایی عملی‌تر و موثرتر در حل و فصل موانع، مشکلات و چالش‌های موجود استفاده نماید.
دکتر سمیعی‌نژاد با اشاره به برخی خواص ویژه این فلز گفت: “رقابت در بازار جهانی آلومینیوم اولیه بر پایه محصول جدید استوار نبوده و این مساله عمدتا از طریق کاهش هزینه‌های تولید ترسیم می‌گردد. در حال حاضر بیش از %۸۰ از قیمت تمام شده آلومینیوم اولیه در جهان را آلومینا، برق و مواد کربنی تشکیل داده و مابقی هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی، مواد کمکی و افزودنی و نیز نگه‌داری و تعمیرات تجهیزات می‌باشد. بر این اساس، کشورها و مناطقی که دارای مزایای اقتصادی کمتر برای تولید این فلز می‌باشند بتدریج از چرخه تولید خارج شده و سرمایه‌گذاری و رشد تولید این فلز به سمت مناطق و کشورهای دارای توجیه‌پذیری اقتصادی، از جمله منطقه خلیج‌فارس، سوق یافته و می‌یابد. در این میان کشور ایران به دلیل دستیابی به مزایای مهمی چون دارابودن منابع انرژی فراوان و ارزان، نیروی انسانی تحصیلکرده و مجرب، مجاورت با آبهای آزاد و نیز نزدیکی با کانون‌های اصلی مصرف جزو کشورهایی است که می‌تواند در زمینه تولید آلومینیوم نقش فعالی داشته باشد. در همین راستا، تولید آلومینیوم کشور در سال گذشته در دو شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) و المهدی بیش از ۲۴۸ هزار تن بوده است که طبق برنامه‌ریزی‌های بعمل آمده، در سال جاری با رشدی معادل %۴۵ به ۳۶۰ هزار تن خواهد رسید. در این میان برنامه‌ریزی وزارت صنایع و معادن، دستیابی به تولید ۵/۱ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ هجری شمسی (۲۰۲۵ میلادی) می‌باشد. در سال ۲۰۰۸ میلادی، تولید و مصرف جهانی آلومینیوم ۳۹ میلیون تن بوده است که ۲ میلیون تن از این مقدار در منطقه خلیج فارس تولید شده است. ایران %۱۲ از سهم تولید این منطقه را به خود اختصاص داده است که با اجرای طرح‌های توسعه، به یکی از ۱۰ قدرت برتر جهان در حوزه این فلز تبدیل خواهد شد.”
وی در ادامه سخنان خود افزود: “وزارت صنایع و معادن به منظور دستیابی به هدف تولید ۵/۱ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ و همچنین تامین زیربناها و ساختارهای تولید، طرح‌ها و برنامه‌های زیر را در دست اجرا دارد:
•    طرح تولید آلومینیوم هرمزآل به ظرفیت ۱۴۷ هزار تن
•    طرح تولید آلومینیوم جنوب، در دو فاز و بترتیب با ظرفیت ۲۷۶ و ۱۰۳ هزار تن
•    طرح تولید آلومینیوم خوزستان با ظرفیت ۳۷۵ هزار تن
•    طرح تولید آلومینای خلیج فارس با ظرفیت سالیانه ۶/۱ میلیون تن
•    بهره‌برداری و انتقال سالیانه ۴ میلیون تن بوکسیت از معادن گینه
•    طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت به ظرفیت ۲۰۰ هزار تن
•    طرح تولید آلومینیوم جاجرم به ظرفیت ۱۱۰ هزار تن
•    طرح افزایش ظرفیت آلومینیوم المهدی به ظرفیت ۲۵ هزار تن
وی خاطر نشان ساخت :”با توجه به این تلاش‌ها و هدف‌گذاری،‌ وزارت صنایع و معادن اقدام اساسی و مهم دیگری را در دستور کار خود به منظور برنامه‌ریزی و فراهم ساختن بستر مناسب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در عرصه صنایع پایین‌دستی قرار داده است که از این فرصت استفاده کرده و از فعالان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای استفاده از پتانسیل‌ها و فرصت‌های موجود دعوت می‌کنیم.”
در ادامه مراسم افتتاحیه، دکتر صادق واعظ‌زاده، معاون علمی و فن‌آوری رئیس جمهور به ایراد سخنرانی پرداخت. وی با ابراز خرسندی از حضور در این جمع علمی و صنعتی، از تلاش همکاران دانشگاهی و صنعتی در برگزاری چنین کنفرانس در ابعاد بین‌المللی تشکر کرد. وی بر مزیت برتر این فلز در رقابت با سایر فلزات از حیث انرژی‌بر بودن تولید آن اشاره کرد و افزود: “همزمان با وقوع بحران اقتصاد جهانی، کاهش قیمت حامل‌های انرژی، بالاخص نفت و گاز را شاهد بوده‌ایم که این امر به نوعی برای این فلز که بخش عمده هزینه تولید آن را انرژی تشکیل می‌دهد یک مزیت به حساب می‌آید و پیش‌بینی می‌گردد که طی سال‌های آینده این فلز بتواند حیطه وسیع‌تری از بازار مصرف را به خود اختصاص داده و جایگزین مناسبی برای بسیاری از فلزات سنگین در کاربردهای مختلف آنها گردد.”
دکتر واعظ‌زاده جایگاه ایران را در این خصوص بسیار حائز اهمیت برشمرد و تصریح کرد: “برای کشوری مثل ایران که در مرحله خیز صنعتی و جهش تلاش‌های تولیدی قرار دارد و برنامه‌ریزی‌های کشور در این راستا تدوین شده است، آینده به میزان زیادی به نفع این حوزه اساسی و زیربنایی خواهد بود.”
وی خاطر نشان ساخت: “خوشبختانه وضعیت صنعت آلومینیوم کشور بعد از یک دوره ساکن از حیث توسعه و رشد، اخیرا بطور قابل توجهی رشد و پویایی از خود نشان داده و ظرفیت‌های بالقوه تولید این فلز افزایش چشمگیری داشته است و طرح‌های آتی در دست احداث و نیز برنامه‌های میان‌مدت و بلند‌مدت که تولید یک میلیون تن آلومینیوم را هدف قرار داده است، فصل نوینی را در عرصه تولید این فلز در کشور رقم خواهد زد که امیدوار هستیم در پرتو همکاری مناسب بین صنعت و دانشگاه در این حوزه، این حرکت‌ها به توسعه پایدار کشور منتهی گردد.”
معاون علمی و فن‌آوری رئیس جمهور بر لزوم تکمیل چرخه نوآوری برای موفقیت در عرصه صنعت آلومینیوم تاکید کرد و افزود: “اگر چرخه نوآوری را مثل زنجیره‌ای به هم پیوسته که حلقه‌های آن را عواملی چون مساله‌شناسی، آموزش عالی، پژوهش، تدوین فن‌آوری، طراحی مهندسی، استاندارد‌سازی، تولید محدود و انبوه، مطالعات بازارشناسی، کاربردها، فروش و … تشکیل می‌دهد فرض کنیم که بایستی به شکل مداوم طی گردد، این مهم احتیاج به همکاری و همفکری مدام همه دانشگاهیان، صنعت‌گران و فعالان اقتصادی مرتبط با این صنعت دارد. البته شرط همکاری در چرخه‌های نوآوری تعیین ماموریت هرکدام از بازیگران می‌باشد، چرا که در غیر این صورت تعاریف مناسبی از نیازها و ارتباطات این بازیگران وجود نخواهد شد.”
دکتر واعظ‌زاده تکمیل و تکامل چرخه‌های نوآوری را نیاز اساسی کشور خوانده و آن را به موجود زنده‌ای تشبیه کرد که در هر مرحله‌ای به یک شکل در می‌آید و سیر تکاملی را طی می‌کند. همانطور که در زندگی انسان در تمامی چرخه‌ها یک شخصیت واحد است که تکامل پیدا می‌کند و با جوامع و بنگاه‌های مختلف در سنین گوناگون در تعامل قرار می‌گیرد، که طبعا اگر این پیوستگی و هماهنگی نباشد، انسان به بلوغ و تکامل خود نائل نمی‌شود. در نوآوری نیز همینگونه است که در یک مرحله مثل یک مساله است که در مرحله بعد به پیشنهاد حل مساله، بعد تولید فن‌آوری، طراحی و مهندسی، تولید خدمات و کالا و … به شکل انبوه به بازار عرضه می‌گردد و تمامی حلقه‌ها در کنار هم به تکامل نوآوری منتهی می‌گردد. این مساله‌ای است که در کشور ما جای آن بسیار خالی است که در اغلب حوزه‌ها چنین چرخه‌های کاملی شکل نگرفته و بازیگران به شکل منفرد در بخش‌های مختلف یک چرخه فن‌آوری کار می‌کنند و بعضا چنین چرخه‌هایی در خارج از کشور تکمیل می‌گردد. وی تصریح کرد: “البته این مساله‌ای است که مدتی است بر روی آن کار فشرده‌ای در قالب کانون‌های همکاری دانشگاه و صنعت حول یک کالا یا خدمات که در واقع نتیجه چرخه نوآوری است، صورت می‌گیرد.”
وی در ادامه سخنانش افزود:” خوشبختانه در صنعت آلومینیوم، پیش از آنکه چنین برنامه‌ای به شکل رسمی آغاز گردد، تا حدی چنین کاری انجام شده است و مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران، انجمن مهندسین متالورژی ایران و سندیکای صنایع آلومینیوم ایران به خوبی با هم در تعامل و همکاری بوده‌اند و این کنفرانس علمی- صنعتی تجلی این همکاری است که قدم اول برای تکمیل چرخه نوآوری در این صنعت است.
وی بر تدوین فن‌آوری در عرصه این صنعت تاکید کرد و افزود: “متاسفانه علیرغم سابقه زیاد در حوزه بالادستی و پایین‌دستی این صنعت در کشور، همچنان بهنگام احداث یک واحد جدید، مبالغ هنگفتی بابت هزینه انتقال تکنولوژی پرداخت می‌کنیم که این خود نشانگر آن است که در واقع تکنولوژی منتقل نمی‌گردد، چرا که انتقال تکنولوژی به معنای توانایی طراحی اساسی از مباحث پایه و بنیادین تا جزئیات است که متاسفانه آن را نداریم. این فن‌آوری در کشور موجود است، اما بایستی به منظور استفاده تدوین و ثبت گردد که از وزارت صنایع و معادن، مراکز تحقیقاتی و انجمن‌های مهندسی تقاضا می‌کنم که به این مهم سامان دهند.”
دکتر واعظ‌زاده بر لزوم کاهش مصرف برق در واحدهای تولید این فلز در کشور تاکید کرد و گفت:” بایستی یک شاخص هدف برای این مهم در کشور تعیین و به سمت آن حرکت شود که امسال به بهانه نامگذاری سال اصلاح الگوی مصرف، بهترین موقع برای ترسیم چنین هدفی است.”
وی پیشنهاد کرد بخش کوچکی از واحدهای جدید تولید آلومینیوم کشور از مباحث مربوط به تولید انبوه جدا شده و به پژوهش و تحقیق اختصاص داده شود و با همکاری دانشگاه و صنعت در راستای دستیابی به فن‌آوری تولید این فلز در کشور از آن بهره گرفته شود. دکتر واعظ‌زاده تامین مواد اولیه پایدار و درازمدت در داخل و خارج را از مهم‌ترین اولویت‌های این صنعت برشمرد و ابراز امیدواری کرد مجموع این فعالیت‌ها بتواند به عنوان یک الگوی موفق در صنعت کشور مورد استفاده قرار گیرد.

دوره‌های آموزشی تخصصی
از جمله برنامه‌های جانبی کنفرانس بین‌المللی ایران برگزاری پنج عنوان دوره آموزشی تخصصی در زمینه‌های مختلف این صنعت و با دعوت از اساتید مطرح و کارشناسان خارجی جهت تدریس آنها بود. در واقع با توجه به تجربیات مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران در برگزاری دوره‌های آموزشی طی سالیان گذشته، سعی شده بود تا دوره‌هایی متناسب با مشکلات و مسائل پیش روی این صنعت تعریف گردد. عناوین و مدرسین این دوره‌ها که طی روزهای ۳۱ فروردین و ۱ اردیبهشت در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شدند به شرح ذیل می‌باشد.

Aluminium Smelting Technology
Prof. Halvor Kvande, Hydro Aluminium, Norway
Prof. Harald Oye, Norwegian Uuniversity of Science & Technology
Prof. James Metson, University of Auckland, New Zealand
۳۱ فروردین و ۱ اردیبهشت

Aluminium extrusion- High technologies at affordable costs
Eng. Mauro Spizzo, OMS Co., Italy
۳۱ فروردین

Aluminium low pressure die casting technology
Dr. Akbar Norouzi, ROH Automotive, Australia
۳۱ فروردین

Aluminium Anodizing- Defects & Soloutions
Dr.Walter Dalla Barba, Italtecno S.R.L., Italy
۱ اردیبهشت

Production of high performance Al castings
Prof. John Campbell, Birmingham University, UK
۱ اردیبهشت

در این دوره‌ها مجموعا بیش از ۳۰۴ شرکت‌کننده از شرکت‌ها، موسسات و دانشگاه‌های مختلف حضور یافتند و ضمن استفاده از مطالب و موضوعات ارائه شده توسط مدرسین دوره‌ها، به بحث و تبادل تجربیات در این خصوص پرداختند. نتایج نظر سنجی‌های انجام شده در این خصوص، حاکی از رضایتمندی بالای شرکت‌کنندگان در دوره‌ها (بجز در مورد یکی از آنها) از برگزاری آنها بوده است.

سخنران‌های کلیدی و مقالات
در این کنفرانس مجموعا ۱۱۹ مقاله ارائه گردید که از این تعداد ۴۷ عنوان مقاله بصورت شفاهی و ۶۳ مقاله بصورت پوستر ارائه شدند. البته تعداد ۹ عنوان سخنرانی کلیدی نیز توسط اساتید و کارشناسان مطرح از کشورهای مختلف جهان در موضوعات مختلف ارائه گردید. تعداد مقالات ارائه شده در زمینه‌‌های موضوعی مختلف کنفرانس به شرح ذیل می‌باشد.

عناوین و سخنرانان کلیدی کنفرانس به شرح ذیل می‌باشند.

 J. Campbell, University Of Birmingham, UK, The Bifilm Concepts, Prospects For Defect-Free Castings

 F.J.P. Trujillo, University Of Madrid, Spain, Aluminide Coatings: As Corrosion Protection Method For High Temperature Materials For Power Generation

 H. Oye, Norwegian University Of Science And Technology, Norway, Research Cooperation Between Norwegian Primary Aluminium Industry and the Norwegian University of Science and Technology and SINTEF

 A.E. Barten, Achenbach Buschhutten Gmbh, Germany, Lastest Developments in Aluminium Rolling Mill Technology

 P.Homsi, Rio Tinto Alcan, France, The Latest Developments of the AP Smelter Technology: High Amperage Pots, Alpsys Process Control and A Performing Anode Plant

 H. Kvande, Hydro Aluminium, Norway, Pleasures and Pitfalls in Amperage Increase Projects on Aluminium Electrolysis Cells

 M. Meier, R&D Carbon Ltd., Switzerland, Influence of Anode Baking Process on Smelter Performance

 J. Metson, University Of Auckland, New Zealand, Alumina Fines and Their Impacts on Smelter Operations

 A. Nouruzi- Khorasani, ROH Automotive, Australia, Melt Ouality Related, Aluminium Casting Defects

نمایشگاه
در حاشیه برگزاری کنفرانس بین‌المللی آلومینیوم ایران، نمایشگاهی نیز با حضور شرکت‌ها و موسسات داخلی و خارجی مرتبط برگزار گردید که در آن شرکت‌ها به ارائه محصولات، خدمات و توانمندیهای خود پرداختند. در این نمایشگاه که با استقبال مناسب شرکت‌های مختلف مواجه شد، مجموعا ۵۱ شرکت (۳۸ شرکت داخلی و ۱۳ شرکت خارجی) حضور داشتند که اسامی آنها به شرح ذیل می‌باشد.
آلومینیوم ایران (ایرالکو)
آلومینیوم المهدی
آلومینیوم پارس
گروه صنایع آلومینیوم پردیس
نورد آلومینیوم اراک
آلومرول نوین
در دانش سینا
مجتمع صنعتی آلومینیوم پیمان
حامی فن‌آوران یکتا
سایپا پیستون
ریخته‌گری آلومینیوم ایران خودرو
سنتام
ایران آی ام دی
ایران لوله
الوماتک ایران
کاچیران
فرآورده‌های نسوز مهرگداز
ماهنامه پردازش
دانشکده مهندسی مواد و متالورژی، دانشگاه علم و صنعت
مجتمع خدمات آلومینیوم ماندگار
آرین ماهتاب گستر
فراتک
گروه صنعتی فن‌آوران
صنایع آلومینیوم میرال
ایران تکنیک
بازرگانی نورگام
Assan Aluminium, Turkey
Foshan Scien Aluminium Co., china
Refratechnik, Germany
Coperion, Germany
IMS Deltamatic, Italy
Bermadrdi Recycling plants, Italy
Arun Technology, UK
Impregnating Co., Germany
Emmegi group, Italy
Insertec, Spain
Maramara Metal, Turkey
SECO/WARWICK S.A., Turkey/Poland
N.F.C, China
Me-Metals
انجمن مهندسین متالورژی ایران
کوش‌آور تجهیز
کلینیک صنعت
انجمن علمی ریخته‌گری ایران
طراحی مهندسی صنعت سرام
فرآورده‌های نسوز آذرشهاب تبریز
فرانسوز یزد
چینندگان
مرکز تحقیقات آلومینیوم ایران
سندیکای صنایع آلومینیوم ایران
ماهنامه صنعت ریخته‌گری

اختتامیه

مراسم اختتامیه کنفرانس عصر روز پنج‌‌شنبه در هتل المپیک برگزار گردید. در ابتدای این مراسم، دکتر جلال حجازی، رئیس هیئت مدیره انجمن مهندسین متالورژی ایران از تلاشهای کمیته برگزاری کنفرانس در برپایی این رویداد تشکر و قدردانی نمود. وی در ادامه سخنانش بر لزوم برپایی مرتب کنفرانس‌های علمی در عرصه‌های مختلف صنعت کشور تاکید کرد و از برخی اظهار نظرها در این خصوص و به بهانه سال اصلاح الگوی مصرف گلایه نمود.

سخنران بعدی، پروفسور John Campbell بود که در سخنانی کوتاه ضمن تجلیل از برگزاری چنین کنفرانس مرتب و منظمی در ابعاد بین‌المللی گفت:

مهندس سید مهدی هاشمی، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس سخنران بعدی مراسم اختتامیه کنفرانس بود. وی از فراهم آمدن زیرساخت‌های قانونی برای انسجام‌بخشی به حرکت‌های توسعه‌ای در کشور سخن گفت که برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی بوجود آمده است. وی تصویب و ابلاغ سند چشم‌انداز ۲۰ ساله توسعه کشور و سیاست‌های کلان مختلف اقتصادی در بخش‌های گوناگون را گامی در این راستا برشمرد و از تدوین برنامه‌های توسعه اقتصادی ۵ ساله در کشور که پنجمین آنها در دست طراحی می‌باشد، به منظور عملیاتی کردن ان برنامه‌ها سخن گفت.

مهندس هاشمی از ایران بعنوان یکی از معدود کشورهای دنیا با دارا بودن ۶۵ نوع ماده معدنی نام برد که از این حیث در بین ۱۵ کشور اول دنیا قرار دارد. وی با تاکید بر پتانسیل‌های کشور در این حوزه تصریح کرد: “اساسا تاسیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) که در زمان ادغام وزارتخانه‌های صنایع و معادن و توسط مجلس پیشنهاد شد، به منظور توسعه و گسترش تخصصی این حوزه در کشور و استفاده از این فرصت‌های بالقوه بوده است.”

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس از قانون جلب و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی بعنوان یکی دیگر از گام‌های مهم کشور در ارائه ضمانت‌های لازم برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی و ایجاد امکان حرکت توسعه‌ای در کشور نام برد. وی از جذب سرمایه‌های خارجی بعنوان یکی از اولویت‌های برنامه پنج‌ ساله پنجم نام برد و خاطر نشان ساخت:”طبعا در این میان بخش‌هایی که مواد اولیه آن در کشور موجود باشد، حتی در صورت پیوستن به سازمان تجارت جهانی، جزو صنایع دارای مزیت و پیشرو ما خواهد بود، چرا که در تمام دنیا بدون داشتن منابع مواد اولیه خیلی نمی‌توان در زمینه یک صنعت موفق بود. لذا ایران در زمینه توسعه صنعت آلومینیوم، دستیابی به ظرفیت تولید ۵/۱ میلیون تنی را در پایان برنامه چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور برنامه‌ریزی کرده است.” وی همچنین از صنعت آلومینیوم و دیگر صنایع انرژی‌بر بعنوان اولویت‌های برنامه پنج ساله چهارم و نیز پنجم کشور نام برد.

مهندس هاشمی در پایان سخنان خود با ذکر برخی پتانسیل‌های موجود در کشور، از امنیت موجود در ایران بعنوان یک فاکتور مهم در مقایسه با کشورهای منطقه نام برده و سرمایه‌گذاران خارجی را به سرمایه‌گذاری در حوزه این صنعت در کشور ترغیب کرد.

مهندس اکبر ترکان، معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربنی وزارت نفت در ادامه مراسم اختتامیه به ایراد سخنرانی با محوریت موضوع “گاز طبیعی و صنعت آلومینیوم” پرداخت. وی به جایگاه دوم ایران از حیث دارا بودن منابع گاز طبیعی در جهان پرداخته و میزان ذخایر کشور را برابر با ۸/۲۷ تریلیون مترمکعب عنوان کرد که %۷/۱۵ از منابع کل گازی دنیا را شامل می‌شود . وی به رتبه‌بندی کشورهای جهان از حیث تولید و نیز مصرف گاز طبیعی در جهان اشاره کرد و افزود:” علیرغم اینکه کشور ما دارای دومین منابع گازی جهان می‌باشد، اما از حیث تولید گاز طبیعی در رده چهارم و از حیث مصرف در رتبه سوم قرار دارد که این عددی تامل برانگیر است، چرا که از حیث مصرف از بسیاری از کشورهای صنعتی و نیز پرجمعیت‌تر بیشتر مصرف می‌کنیم.”


وی میزان ذخایر گازی ایران را معادل ۱۸۰ میلیارد بشکه نفت برشمرد که به میزان قابل توجهی از ذخایر نفتی ایران که حدود ۱۳۸ میلیارد بشکه تخمین زده می‌شود بالاتر است و لذا ذخیره انرژی کشور از گاز طبیعی بیشتر از ذخیره انرژی کشور در نفت است.

معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت از گاز طبیعی بعنوان رکن اصلی توسعه کشور یاد کرد و از نقش چهار گانه گاز طبیعی در تامین انرژی کشور (در حال حاضر حدود%۶۰ از مصارف انرژی داخلی از گاز طبیعی تامین می‌گردد)، مواد اولیه صنایع پتروشیمی، ایجاد درآمد ارزی و پشتیبان امنیت ملی سخن گفت.

وی به رشد ۸۰ درصدی تولید انرژی اولیه در جهان در بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ اشاره کرد که موجب دگرگونی اقتصادی جهانی گردیده است. وی مصرف سرانه انرژی در کشورهای صنعتی را ۴ تا ۵ برابر بیشتر از متوسط جهانی و ۹ برابر بیشتر از متوسط سرانه در کشورهای درحال توسعه برشمرد و با توجه به قیمت‌های آزاد انرژی در اکثر مناطق دنیا و بالاخص کشورهای پیشرفته، مصرف بالای انرژی در این کشورها را نشانه‌ای از رشد و توسعه اقتصادی آنها برشمرده و چنین شاخصی را دال بر رشته تولید ناخالص داخلی آنها عنوان کرد. ترکان به عنوان مثال از آمریکا یاد کرد که علیرغم داشتن %۵ از جمعیت دنیا، حدود %۲۵ از کل انرژی دنیا را مصرف می‌کند. البته وی به راندمان پایین مصرف انرژی در کشور نیز اشاره کرد و افزود: “متاسفانه در کشور ما بدلیل این راندمان پایین و نیزاز آنجا که قیمت انرژی در کشور یارانه‌ای است، علیرغم مصرف بالای انرژی، تولید ناخالص داخلی مانند بقیه کشورهای دنیا نرخ رشد بالایی را نشان نمی‌دهد.”

وی سهم گاز در سبد انرژی جهان را درحال حاضر %۲۴ عنوان کرد که نسبت به سال ۲۰۰۲ به میزان%۳ رشد داشته و در سال ۲۰۲۰ به %۲۹ خواهد رسید که این نشانگر افزایش تدریجی سهم گاز طبیعی در سبد انرژی جهانی است. ترکان سهم مصرف گاز طبیعی در بخش‌های مختلف در سال ۷۶ و ۸۶ را با هم مقایسه کرده (شکل ۴) و از افزایش سهم مصارف خانگی در طی این سال‌ها و نیز کاهش سهم صنعت و نیروگاه بعنوان یک موضوع تاسف‌انگیر یاد کرد و خاطر نشان ساخت:  سیاست‌های فعلی وزارت نفت افزایش سهم صنعت از این میزان تا %۲۵، بغیر از بخش نیروگاهی است.”

معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت با مروری بر نقش و سهم گاز در تامین انرژی کشور در مقایسه با فرآورده‌های نفتی طی ۱۰ سال اخیر (شکل ۵) از افزایش سهم گاز در این خصوص طی این سال‌ها خبر داده و افزود: “برای اولین بار در سال ۱۳۸۶ سهم گاز سبک در تامین انرژی کشور از فرآورده‌های نفتی پیشی گرفت.”

وی روشهای مختلف استفاده از گاز طبیعی را شامل مصارف خانگی و تجاری، صنعتی، تولید برق، تزریق گاز به مخازن نفتی، تبدیل به فرآورده‌های پتروشیمی و صادرات آن به صورت‌های مختلف برشمرد و خاطرنشان کرد: “متاسفانه بدلیل راندمان پایین مصرف انرژی در کشور و نیز هدرسوزی‌هایی که در بخش انرژی صورت می‌گیرد، تولید مازاد بر مصرف خیلی در اختیار کشور قرار نمی‌گیرد تا بتواند به صادرات آن و کسب درآمد ارزی از این طریق مبادرت ورزد که امید است با تدبیر مقام معظم رهبری در نامیدن امسال به عنوان سال اصلاح الگوی مصرف، این مصرف داخلی بهینه‌تر شده و کاهش یابد تا فرصت برای صادرات فراهم شود.”

مهندس ترکان روش‌های مختلف صادرات گاز طبیعی را به شرح زیر برشمرد:

• صادرات بوسیله خط لوله
• صادرات بوسیله مایع سازی گاز طبیعی (LNG)
• صادرات بوسیله تبدیل گاز طبیعی به مایع (GTL)
• صادرات بوسیله تبدیل گاز طبیعی به برق (GTW)
• صادرات بوسیله تبدیل گاز به محصولات پتروشیمی (GTC)
• صادرات بوسیله بسته‌بندی گاز طبیعی در محصولات انرژی بر(GTS)

وی میزان تولید کنونی گاز طبیعی در جهان را حدود ۳۰۰۰ میلیارد مترمکعب برشمرد که حدود همین مقدار نیز مصرف می‌گردد . از این مقدار حدود ۹۰۰ میلیارد مترمکعب تجارت می‌گردد و بقیه مصارف داخلی کشورهای تولید کننده گاز است. در این میان سهم تجارت گاز بصورت LNG طی سال‌های اخیر نسبت به صادرات از طریق لوله در جهان افزایش داشته و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۰ سهم آن به %۳۸-۳۷ برسد. انتظار می‌رود طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میزان تجارت گاز طبیعی در جهان از حدود ۹۰۰ میلیارد متر مکعب کنونی به ۱۲۰۰ الی ۱۴۰۰ میلیارد مترمکعب برسد .

معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت از برنامه‌های کلان دولت و این وزارتخانه مبنی بر صادرات گاز طبیعی سخن گفت و افزود: “دولت بسیار علاقمند است تا گاز را بوسیله بسته‌بندی آن در محصولات انرژی‌بر چون آلومینیوم، فولاد و … صادر کند و در واقع آلومینای حتی وارداتی را همچون ظرفی می‌بیند که با تزریق انرژی به آن و تبدیل آن به شمش آلومینیوم، علاوه بر ایجاد اشتغال و توسعه صنعتی کشور، ارزش افزوده گاز مصرفی را افزایش می‌دهد.”

مهندس ترکان بخش اعظم رشد تولید ۱۰ میلیون تنی آلومینیوم در چهار سال اخیر را متوجه چین عنوان کرد  و افزود: “پیش‌بینی‌ها  نشانگر آن می‌باشد این روند روبه‌رشد چین طی سال‌های آتی روند نزولی داشته و عمده رشد تولید در مناطقی چون خاورمیانه و کشورهای تازه استقلال یافته شوروی دنبال خواهد شد.”

وی از رشد حدوداً ۱۰ میلیون تنی مصرف آلومینیوم نیز طی ۴ سال اخیر سخن به میان آورد و عمده این رشد مصرف را همانند تولید، متعلق به چین عنوان نمود .

مهندس ترکان میانگین مصرف انرژی در واحدهای در حال تولید جهان برای تولید هر کیلوگرم آلومینیوم را به شرح  برشمرد.


وی خاطر نشان ساخت بطور کلی برای تولید ۱ میلیون تن آلومینیوم در سال نیاز به مواد اولیه‌ای به شرح شکل ۹ می‌باشد. لذا ملاحظه می‌کنیم که حدود ۴ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال (معادل ۳ میلیون تن گاز طبیعی) برای تولید ۱ میلیون تن آلومینیوم نیاز خواهیم داشت. وی افزود: “قطعا با برنامه‌های توسعه‌ای وزارت نفت، اصلاح الگوی مصرف و نیز هدفمند کردن یارانه‌های پرداختی به بخش انرژی کشور (حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال)، مشکلی از بابت تامین انرژی برای صنایع انرژی‌بر چون آلومینیوم نخواهیم داشت.” وی بر لزوم هدفمند کردن یارانه‌ها تاکید کرد و افزود: “در غیر اینصورت تمامی پتانسیل‌های توسعه‌ای کشور از میان خواهد رفت و توزیع ثروت ملی به نحو مناسب صورت نخواهد پذیرفت.”

وی افزود: “در صورت استفاده از تکنولوژی‌های جدید در واحدهای تولید آلومینیوم کشور که حداکثر ۵/۱۳ کیلووات ساعت بر کیلوگرم آلومینیوم تولیدی برق مصرف می‌کنند، و با لحاظ مصرف ۳/۰ متر مکعب گاز برای تولید یک کیلووات ساعت برق، نیاز کشور برای تولید ۱ میلیون تن آلومینیوم از میزان ۴ میلیارد مترمکعب کمتر خواهد شد.”

مهندس ترکان مزایای صادرات گاز طبیعی در قالب بسته‌بندی آن در آلومینا و بواسطه تولید آلومینیوم را شامل ایجاد اشتغال صنعتی در داخل کشور، ایجاد ارزش افزوده بیشتر در گاز طبیعی، تنوع در صادرات، افزایش رقابت‌پذیری صنایع معدنی داخلی در بازارهای جهانی، توسعه صنایع پایین‌دستی آلومینیوم کشور و ایجاد اشتغال و تسهیل صادرات گاز طبیعی بواسطه تبدیل آن به آلومینیوم نسبت به صادرات از طرق دیگر برشمرد.

در انتهای مراسم اختتامیه کنفرانس، با اهدای لوح‌های یادبود و تندیس‌هایی از میهمانان ویژه خارجی شرکت‌کننده، اسپانسرهای کنفرانس و نیز کمیته برگزاری آن تجلیل و قدردانی به عمل آمد.